ุคุยเฟื่อง เรื่องตอ

โดย อ.มนตรี แสวงศักดิ์

อ.มนตรี แสวงศักดิ์

จำหน่ายแคคตัสทั้งปลีกและส่ง

รับปรึกษาด้านการปลูกเลี้ยง

โทรศัพท์ 0-2331-6389, 0-1269-4440

************************************

สืบเนื่องจากคุณเป้าได้ขอให้ผมช่วยเขียนเรื่องตอ (stock) ในโอกาสนี้จึงขอให้ความรู้กับนักเล่นใหม่ และที่ไม่เข้าใจเรื่องตอ ดังนี้
1. ความหมายของตอ (stock) 
ตอ ที่ใช้กับแคคตัส หมายถึงไม้แคคตัสที่เจริญเติบโตไว แข็งแรง สำหรับใช้เป็นตอต่อยอด (grafting) กับไม้พันธุ์ดี ไม้ที่เหมาะสมจะทำเป็นตอ จึงเป็นไม้ประเภทใดก็ได้  ที่มีหลักการโตเร็ว และแข็งแรง  ดังนี้จึงอาจ

เป็นไม้ที่มีทรงเป็นลำสูง เป็นไม้ทรงแบน ประเภทเสมา (opuntia)และเราอาจคาดไม่ถึงอาจเป็นไม้ทรงกลม เช่น ประเภทGymnocalycium ก็ได้

2. ประโยชน์ของตอ
โดยทั่วไปแล้ว ผู้นิยมใช้มี 3 ลักษณะใหญ่ๆ ด้วยกัน
2.1 ทำธุรกิจต้นไม้ ประเภทนี้ผู้ใช้มีวัตถุประสงค์สำคัญที่จะเร่งไม้ให้โตเร็ว อีกทั้งจะช่วยให้ไม้มีรูปลักษณะที่แปลกแตกต่างออกไป เขาจะใช้ตอเป็นตัวเร่ง ไม้เพาะเมล็ดอายุ 4-5 เดือนหรือไม้หน่อทีแยกออกมา ผลจากการใช้ตอต่อยอด จะสามารถเร่งไม้ให้โต นำไม้จำหน่ายได้เร็วขึ้น
2.2 ใช้กับไม้ด่างมากๆหรือไม้สีที่ไม่สามารถจะสังเคราะห์แสงเลี้ยงตัวเองได้ จะต้องใช้ตอช่วยเป็นตัวเลี้ยง
2.3 ใช้แก้ปัญหาไม้ออกรากยาก ไม้โตช้า เช่น Mammilllaria Theresae, Sulcorabutia rauchii เป็นต้น ไม้ประเภทนี้จะอ่อนแอมาก โอกาสที่จะเน่าตายทั้งหมดได้ จึงต้องอาศัยตอช่วยเลี้ยงเพื่อขยายเผ่าพันธุ์ต่อไป จึงเปรียบเทียบตอดังกล่าวส่วนหนึ่งเสมือนเป็นห้อง ICU สำหรับแก้ปัญหาไม้เน่ากำลังจะตายให้ฟื้นได้ 

3. ผลเสียของการใช้ตอเสียบยอด 3.1 บางท่านไม่ชอบเนื่องจากมีลักษณะผิดธรรมชาติทั้งรูปลักษณ์หนาม และผิว 3.2 ไม้ตอส่วนหนึ่งมักจะมีอายุไม่ยั่งยืน และส่งผลให้ไม้พันธุ์ดีที่เสียบยอดไม่ยั่งยืนด้วย โดยเฉพาะไม้ที่โตช้าหลายชนิด ควรจะเลี้ยงอยู่กับรากแก้วของตัวเองจึงจะแข็งแรง มีอายุขัยยาวนานกว่า

4. ประเภทตอที่นิยมใช้อยู่ในปัจจุบัน

	Cereus
	Opuntia
	Echinopsis

มีหลายลักษณะดังที่กล่าวไว้แต่ต้นว่ามีลักษณะเป็นลำ (ได้แก่ กลุ่ม cereus)

ลักษณะเป็นแผ่น (ได้แก่ กลุ่ม opuntia)

ลักษณะกลม (ได้แก่ พวก Echinopsis, Gymnocalycium)

5. ตอทุกชนิดจะใช้เลี้ยงต้นไม้ได้เก่ง เติบโตเร็ว แข็งแรงได้ไม่เหมือนกัน                เช่น บางชนิด อาจจะเลี้ยงพันธุ์หนึ่งได้ดีมาก โตเร็ว แต่เลี้ยงอีกตัวหนึ่งไม่ดีหรือโตช้ากว่า ดังนี้ผู้เล่นจะต้องค้นหาเอาเอง เช่น แอบสังเกตจากฟาร์มต่างๆ หรือจากการทดลองศึกษาว่าตอประเภทใดเหมาะกับพันธุ์ใดประการหลังนี้ถือว่าเป็นประโยชน์ต่อวงการเป็นอย่างมาก ซึ่งปัจจุบันยังไม่มีผู้ใดทำการศึกษาวิจัยอย่างจริงจัง และบางส่วนยังเป็นความลับไม่เปิดเผย

******************************

ตัวอย่างตอ (stock) ที่นิยมใช้กันอยู่ในปัจจุบัน

	1. Hylocereus undatus ตอสามเหลี่ยม ราคาถูก ต่อไม้พันธุ์ได้หลากหลาย
	2. Myrtillocactus Geometrizan ตอบลู  เป็นตอที่เลี้ยงไม้พันธุ์ได้หลากหลาย เช่นเดียวกัน เมื่อหลายปีผ่านมาชาวญี่ปุ่น กล่าวขาน ว่าเป็นตอวิเศษ (excellent Stocking)
	3. Riterocereus pruinosus ตอ ริทเทอโร  ต่อไม้ได้หลากหลายเช่นกัน เหมาะสำหรับสะสมไว้เพื่อต่อกับไม้ขนาดใหญ่ ก็ลองคิดดู ถ้าหากต้นไม้ที่เรารัก ขนาดใหญ่เทากับลูกเทนนิส รากเน่า ไม่อาจปักชำได้ ตอนี้น่าจะเหมาะมากที่จะช่วยชุบชีวิต ไม้ดีของเราไว้ได้
	4. Eriocereus "Jusbertii"  ตอหนามดำ ญี่ปุ่นนิยมใช้ต่อไม้ในปัจจุบัน เนื่องจากแข็งแรงดี

*******************************

ตัวอย่างตอที่ค้นพบว่าต่อไม้ได้ดีในบางต้น แต่ใช้ไม่แพร่หลาย

1. Opuntia auberi เป็นตระกูลเสมาที่มีมากในบ้านเรา สามารถเสียบยอด Notocactus 

leninghausii ได้ดี

 2. Pereskiopsis spathulata เป็นตอไม้ใบสามารถต่อกับแคคตัสไม้เพาะเมล็ดบางต้นได้ดี

 3. Echinopsis eyriesii เป็นไม้ทรงกลมสามารถต่อกับสกุล Neoporteria บางชนิดได้ดี

4. Gymnocalycium damsii เป็นไม้ทรงกลมเช่นกัน พบว่าสามารถต่อกับไม้สกุล Copiapoa  

บางชนิดได้ดี

*****************

              

ทั้งหมดนี้ เป็นเพียงตัวอย่าง และดังที่กล่าวไว้ในชั้นต้นแล้ว แคคตัสส่วนใหญ่สามารถนำมาทำเป็นตอต่อได้ แต่จะเลี้ยงได้ดีมากน้อยขนาดไหนจะอยู่ที่การค้นคว้าทดลองของเรา และเรื่องการใช้ตอนี้เราอาจสามารถต่อไม้หลายชนิดเป็นชั้นๆ ก็ไดจึงหวังว่าบทความที่เขียนมาครั้งนี้ คงจะเป็นส่วนช่วยจุดประกายผู้นิยมต่อแคคตัส     จะได้ทดลองและนำความรู้ที่ค้นพบมาเผยแพร่เล่าสู่กันฟังด้วย อันจะเป็นประโยชน์ต่อวงการแคคตัสของประเทศไทยอย่างมากครับ